Kiến nghị thay đổi phương thức tổ chức thu phí sử dụng đường bộ

Kết quả giám sát cho thấy, việc thực hiện thu phí sử dụng đường bộ trên địa bàn thị xã được triển khai tương đối kịp thời. Năm 2013, sau khi nhận được các văn bản chỉ đạo của tỉnh và thị xã về thu phí sử dụng đường bộ, các địa phương đã chủ động tổ chức hội nghị triển khai  tới các trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố để tuyên truyền rộng rãi đến toàn thể nhân dân và hướng dẫn kê khai, thực hiện nộp phí. Một số phường như Đức Xuân, Sông Cầu, Nguyễn Thị Minh Khai đã chủ động ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai (năm 2014 tiếp tục ban hành văn bản chỉ đạo, thường xuyên đôn đốc các tổ trưởng tổ dân phố thực hiện việc thu phí thông qua các cuộc họp giao ban). Các địa phương tổ chức thu phí sử dụng đường bộ theo một trong hai phương thức: 04 xã, phường (xã Xuất Hóa, Nông Thượng, Dương Quang; phường Phùng Chí kiên) giao cho ủy nhiệm thu trực tiếp thu; 04 xã, phường (xã Huyền Tụng; phường Đức Xuân, Sông Cầu, Nguyễn Thị Minh Khai) giao cho các tổ trưởng tổ dân phố trực tiếp thu.

Do cách thức tổ chức thu khác nhau nên kết quả thu phí sử dụng đường bộ cũng khác nhau. Tổng số phí thu được từ năm 2013 đến 15/9/2014 toàn thị xã là 1.353,43 triệu đồng, nộp vào quỹ bảo trì đường bộ là 1.088,67 triệu đồng, nộp vào tài khoản tiền gửi tại Kho bạc Nhà nước 108,58 triệu đồng, số kinh phí trích lại 155,49 triệu đồng, số chưa nộp 0,68 triệu đồng, trong đó: Năm 2013 thu được là 883,86 triệu đồng, nộp vào quỹ bảo trì đường bộ là 769,88 triệu đồng (các phường Đức Xuân, Sông Cầu, Nguyễn Thị Minh Khai; xã Huyền Tụng có số thu đạt khá, cao hơn 4 xã, phường còn lại), số trích lại 113,98 triệu đồng. Năm 2014, công tác thu phí sử dụng đường bộ gặp nhiều vướng mắc nên số thu đạt thấp, tiến độ chậm, đến giữa tháng 9 mới thu được 469,57 triệu đồng, bằng 54,12% so với cả năm 2013 (cao nhất là phường Đức Xuân, thấp nhất là xã Xuất Hóa). Có 04/08 địa phương (phường Phùng Chí Kiên; xã Dương Quang, Nông Thượng, Xuất Hóa) sử dụng kinh phí được trích lại chi cho ủy nhiệm thu trực tiếp thu; 04/08 địa phương (phường Đức Xuân, Sông Cầu, Nguyễn Thị Minh Khai; xã Huyền Tụng) chi cho trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố trực tiếp thu theo tỷ lệ từ 4% đến 5% đối với phường; 7% đối với xã. Số còn lại được chi mua biên lai, văn phòng phẩm… phục vụ công tác thu phí sử dụng đường bộ.

Một số địa phương đã quan tâm chỉ đạo, thực hiện các kết luận giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND nên có những chuyển biến tích cực. Tại phường Đức Xuân, công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị được tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện hộ xây dựng sai phép, không phép, vận động 110/129 hộ tự tháo dỡ, đề xuất xử lý kịp thời theo thẩm quyền; quản lý, thu thuế xây dựng cơ bản tư nhân có hiệu quả, số thu 8 tháng năm 2014 cao hơn so với cả năm 2013; tạo việc làm, tăng thêm thu nhập cho 17 lao động thuộc hộ khó khăn qua thực hiện Đề án xã hội hóa thu gom rác thải sinh hoạt. Tại phường Phùng Chí Kiên đã ban hành nghị quyết của cấp ủy, thành lập các tổ tự quản trong thực hiện công tác quản lý trật tự đô thị, sử dụng đất đai, vỉa hè, vệ sinh môi trường; chủ động kiểm tra việc xây dựng, lấn chiếm mương thoát nước, đường thoát hiểm tại các khu dân cư. Công tác báo cáo quyết toán ngân sách của phường Phùng Chí Kiên, Nguyễn Thị Minh Khai, Nông Thượng kịp thời, chuẩn xác, đúng biểu mẫu quy định. Việc tuyên truyền phổ biến giáo giáo dục pháp luật và hòa giải tại cơ sở được quan tâm, không có đơn thư tồn đọng, chậm giải quyết. Công tác tuyên truyền, tập huấn thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới được quan tâm hơn.

Đoàn giám sát củng chỉ ra một số hạn chế, vướng mắc của các địa phương, đơn vị như: Kết quả thu nộp phí sử dụng đường bộ chưa cao, tiến độ thu năm 2014 chậm, có sự chênh lệch lớn về kết quả thu giữa các xã, phường; kê khai chưa đầy đủ; không tổng hợp, đánh giá được số lượng phương tiện thuộc diện nộp phí dẫn đến tâm lý so bì giữa hộ chấp hành tốt và hộ chây ỳ, làm ảnh hưởng đến công tác thu phí. Việc nộp phí năm 2014 chưa đảm bảo theo quy định; các địa phương còn thụ động chờ văn bản chỉ đạo của cấp trên; việc miễn thu phí đối với hộ nghèo thực hiện chưa đồng bộ; chưa triển khai, hướng dẫn, thống nhất trên toàn địa bàn thị xã về thời gian, cách thức tổ chức thực hiện; công tác thanh toán, tổng hợp báo cáo chưa thống nhất. Nhiều địa phương chưa thật sự quan tâm chỉ đạo, không có biện pháp kiểm tra, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát của HĐND, do vậy một số tồn tại, hạn chế chậm được khắc phục, chưa tạo được sự chuyển biến tích cực như việc nộp báo cáo quyết toán ngân sách còn chậm, chất lượng báo cáo quyết toán chưa cao; sử dụng nguồn cải cách tiền lương chưa đúng mục đích; chưa phát huy được hiệu quả hoạt động của Trung tâm học tập cộng đồng; công tác xây dựng kế hoạch tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật còn chung chung dẫn đến việc triển khai, tổ chức thực hiện còn lúng túng; tồn tại, vướng mắc trong công tác quản lý trật tự đô thị, đất đai; sử dụng vỉa hè có chuyển biến nhưng còn chậm.

Đoàn giám sát kiến nghị các xã, phường kịp thời có biện pháp khắc phục những hạn chế nêu trên; đối với các phường Phùng Chí Kiên, xã Dương Quang, Nông Thượng, Xuất Hóa cần xem xét điều chỉnh lại cách thức tổ chức thu phí sử dụng đường bộ để đạt kết quả; chỉ đạo khắc phục tồn tại, hạn chế đã được HĐND thị xã giám sát, kết luận, kiến nghị, góp phần làm tốt công tác quản lý Nhà nước tại cơ sở. Đề nghị Thường trực HĐND các xã, phường tăng cường hoạt động giám sát, tái giám sát. Đề nghị Phòng Tài chính – Kế hoạch thị xã chủ động tham mưu cho UBND thị xã hướng dẫn tổ chức thu phí sử dụng đường bộ đối với xe mô tô đảm bảo đồng bộ trên toàn địa bàn (về thời gian, phương thức thu, xem xét miễn thu đối với hộ nghèo…); theo dõi, kiểm tra nhằm phát hiện vướng mắc, bất cập; kịp thời tham mưu cho UBND thị xã chỉ đạo, đôn đốc đạt hiệu quả. Đề nghị UBND thị xã quan tâm chỉ đạo công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật về nộp phí sử dụng đường bộ trong nhân dân; kịp thời chỉ đạo, giải quyết vướng mắc, bất cập trong công tác thu phí sử dụng đường bộ và một số phí khác do cấp xã tổ chức thu (phí bảo vệ môi trường đối với nước thải sinh hoạt, phí vệ sinh). Kiến nghị HĐND, UBND tỉnh xem xét, nghiên cứu việc phân chia nguồn thu Quỹ bảo trì đường bộ đối với xe mô tô trên địa bàn tỉnh cho phù hợp; đề xuất ý kiến với ngành chức năng xem xét, có biện pháp kiểm tra, xử lý đối với các trường hợp cố tình chây ì không nộp phí sử dụng đường bộ, tạo sự công bằng giữa các chủ phương tiện chịu phí./.