Những vấn đề cơ bản về công tác thanh niên và quản lý Nhà nước về công tác thanh niên

Trong những năm qua Ủy ban nhân dân thị xã Bắc Kạn đã phối hợp chặt chẽ với các phòng, ban, ngành, đoàn thể nhằm đẩy mạnh công tác tuyên truyền đoàn viên thanh niên thực hiện chủ trương đường lối của Đảng chính sách pháp luật của Nhà nước. Qua báo cáo đánh kết quả triển khai và tổ chức thực hiện Luật Thanh niên năm 2005 trên địa bàn thị xã Bắc Kạn cho thấy đã đạt được những kết quả đáng kể, công tác giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa; tạo môi trường cho thanh niên công chức, viên chức học tập nâng cao trình độ về chuyên môn, chính trị được đẩy mạnh. Cán bộ công chức trẻ được xem xét quy hoạch, bổ nhiệm các chức danh lãnh đạo, quản lý. Công tác chăm lo đời sống của đội ngũ thanh niên từng bước được quan tâm. Nhìn chung Luật thanh niên được ban hành các cơ chế chính sách đối với thanh niên và các tổ chức thanh niên đang dần được hoàn thiện như chế độ chính sách đối với cán bộ Đoàn, Hội, Đội ở các lĩnh vực công tác. Tuy nhiên, bên cạnh đó Luật Thanh niên vẫn còn tồn tại một số nguyên nhân chủ yếu là do công tác tuyên truyền, phổ biến luật chưa hiệu quả rõ rệt, nội dung tuyên truyền chưa phong phú để đáp ứng nhu cầu thực tế về việc hướng dẫn thi hành Luật Thanh niên. Vì vậy, những vấn đề cơ bản về công tác thanh niên và quản lý nhà nước về thanh niên có thể vẫn còn khá xa lạ với một bộ phận thanh thiếu niên và các cơ quan quản lý.

Tại Điều 4 Nghị định số 120/2007/NĐ-CP ngày 23 tháng 7 năm 2007 Nghị định của Chính phủ Hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh niên quy định: “Công tác thanh niên” là những hoạt động của Đảng, Nhà nước và xã hội nhằm giáo dục, bồi dưỡng, tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên phấn đấu và trưởng thành, đồng thời phát huy vai trò xung kích, sức sáng tạo và tiềm năng to lớn của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

* Công tác thanh niên mang những đặc điểm:

– Thứ nhất, công tác thanh niên là công tác thanh vận của Đảng – công tác vận động, tập hợp và đoàn kết thanh niên đi theo Đảng, phấn đấu vì lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì mục tiêu: Xây dựng nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

– Thứ hai, công tác thanh niên bao gồm toàn bộ hoạt động của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội (Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Hội Cựu chiến binh Việt Nam).

– Thứ ba, công tác thanh niên bao gồm hệ thống các quan điểm, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước các Nghị quyết, Chương trình, Dự án… về phát triển thanh niên.

* Quản lý nhà nước về công tác thanh niên

Điều 5 Luật Thanh niên năm 2005 quy định nội dung quản lý nhà nước về công tác thanh niên bao gồm: Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, chính sách, chương trình phát triển thanh niên và công tác thanh niên đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác thanh niên thanh kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về thanh niên và công tác thanh niên quản lý hoạt động hợp tác quốc tế về công tác thanh niên.

* Trách nhiệm quản lý nhà nước về công tác thanh niên

Trách nhiệm quản lý nhà nước về công tác thanh niên được phân định: Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về công tác thanh niên Các Bộ, cơ quan ngang Bộ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công tác thanh niên theo sự phân công của Chính phủ Uỷ ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý nhà nước về công tác thanh niên ở địa phương theo sự phân cấp của Chính phủ. Trong đó, Ngành Nội vụ được giao chức năng làm đầu mối giúp Chính phủ và UBND các cấp trong việc quản lý nhà nước về công tác thanh niên.

Cụ thể, nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước trong quản lý nhà nước về công tác thanh niên được xác định cụ thể như sau:

– Quốc hội ban hành các văn bản luật liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên quyết định ngân sách hằng năm cho công tác thanh niên, đồng thời giám sát việc thực hiện chính sách, luật pháp liên quan đến thanh niên ở các cấp.

– Chính phủ ban hành, chỉ đạo thực hiện và giám sát việc thực hiện các chính sách liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên. Cụ thể: xác định chương trình mục tiêu công tác thanh niên là một bộ phận trong kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội hằng năm, 5 năm hoặc các chiến lược phát triển theo vùng miền chỉ đạo các bộ, ngành và các cấp chính quyền xây dựng và triển khai chương trình thanh niên thuộc lĩnh vực hay địa bàn quản lý của mình đồng thời kiểm tra việc thực hiện chính sách thanh niên ở các ngành, các cấp. Chính phủ cũng chủ trì tiến hành các nghiên cứu cơ bản định kỳ về thanh niên làm cơ sở cho việc hoạch định chính sách.

– Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao có trách nhiệm xây dựng và tổ chức thực hiện các chính sách thanh niên liên quan đến ngành, lĩnh vực mình.

– Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện quản lý nhà nước đối với thanh niên trong địa phương, bố trí một cán bộ Văn phòng – Thống kê kiêm nhiệm quản lý công tác nhà nước về thanh niên phối hợp với Đoàn Thanh niên và chỉ đạo các ngành chức năng trực thuộc phối hợp với Đoàn Thanh niên cùng cấp trong việc triển khai các chương trình công tác thanh niên. Cụ thể hóa các chính sách thanh niên phù hợp với đặc điểm, tình hình của địa phương để trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua trước khi trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét duyệt,

– Các cơ quan tư pháp thực hiện nhiệm vụ xử lý các vi phạm pháp luật liên quan đến thanh niên và công tác thanh niên.

* Đặc điểm của quản lý nhà nước về công tác thanh niên

Thực tế cho thấy, Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là một dạng quản lý xã hội đặc thù, mang tính quyền lực nhà nước đối với một đối tượng đặc biệt là thanh niên là quá trình tác động của hệ thống các cơ quan nhà nước đối với công tác thanh niên bằng chính sách, luật pháp, cơ chế vận hành và tổ chức bộ máy, bằng kiểm tra, giám sát đồng thời cũng thông qua các chính sách, luật pháp và tổ chức bộ máy. Do đặc điểm của hệ thống chính trị cũng như tầm quan trọng đặc biệt của đối tượng thanh niên và công tác thanh niên nên, Nhà nước không thể thực hiện chức năng quản lý thanh niên một cách độc lập mà phải tiến hành trong sự phối hợp chặt chẽ với các chủ thể xã hội khác, đặc biệt là với các tổ chức thanh niên, các đoàn thể nhân dân dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng Cộng sản Việt Nam. Quản lý nhà nước về công tác thanh niên không chỉ là quá trình áp dụng các chế định pháp luật bắt buộc phải thực hiện đối với thanh niên và tổ chức thanh niên, mà do đặc thù lứa tuổi nên đồng thời là quá trình vận động, thuyết phục, tư vấn, hướng dẫn và giáo dục.

Nhà nước thực hiện chức năng quản lý đối với công tác thanh niên cũng như trong sự phối hợp và huy động sự tham gia cộng đồng trách nhiệm của mọi tổ chức, mọi nguồn lực xã hội trong công tác thanh niên. Kết hợp hài hòa giữa phương pháp mệnh lệnh hành chính với phương pháp vận động, thuyết phục là những đặc điểm đặc thù của công tác thanh niên ở nước ta./.